Moment en balans natuurkunde

Moment en balans. Hoe ontstaat misconceptie?

Niveau

:

Mavo 2/3/4, Havo 2/3, VWO 2/3

Ik ga hier niet uitleggen hoe je de momentenwet werkt. Wel wil ik u laten zien hoe u de momentenwet kunt demonstreren. En hoe het volgens mij niet moet.

 

Moment balans L  
 NORMAAL  Niet NORMAAL

 

Het gewicht is aan de linkerkant groter dan aan de rechterkant. Logisch dus dat het zwaarste gewicht helemaal naar beneden zakt zoals je links kunt zien.

Maar in de praktijk gebruiken natuurkunde docenten vaak balansen waarbij de ophangpunten (de gaatjes) niet in het hart van de liniaal liggen. Gevolg: de liniaal gaat scheef hangen in plaats van verticaal staan. In mijn ogen leidt dit tot misconceptie bij leerlingen. Zij gaan er van uit dat het normaal is dat een balk schuin gaat hangen en gaan dat verwachten bij soortgelijke constructies.

Ik pleit dus voor balansen waarbij de gaten op de hartlijn liggen, of balansen waarbij de gaten bewust ver bij de hartlijn vandaan liggen. En anders: demonstreer na afloop hoe de ideale balans werkt.

 

Moment balans 4

 

 

moment balans gewichten

balans details

Om deze misconceptie zichtbaarder te maken, bouwde ik deze opstelling:

moment balans excentrisch middelpunt

 

 

Een opstelling die moeiteloos alle standen kan aannemen:

moment balans centrisch middelpunt


Misconceptie of niet... de docenten op het revius Lyceum in Doorn geven toch de voorkeur aan een opstelling die leidt tot misconceptie. Gewoon omdat dat makkelijker werkt.

 

balans moment met losse gewichtjes

 

Allereerst werken de leerlingen vanuit het boek. Tot ze in de gaten hebben hoe de balans werkt. Vanaf dat moment is het veel leuker om de leerlingen te laten spelen. Één leerling maakt links een lastige opstelling en houdt de balans vast zodat hij horizontaal blijft. Dan moet de andere leerling aan het werk:

  • rekenen
  • ophangen
  • symetrisch mag niet

En als de andere leerling daarmee klaar is, wordt de balans losgelaten en volgt het antwoord. Klopt het of niet.

 

Bovenstaande demo laat meteen zien: links hangen duidelijk meer gewichten dan rechts. Toch is de opstelling in balans.

Je vindt deze balansen niet in de handel. Deze zijn zelf gefabriceerd van aluminium linialen.